Sumber: Bab 28 Fikah Perubatan oleh Dr Harmy Mohd Yusoff, Ustaz Syamsul Kamal Abdullah, Dr Rosediani Muhammad dan Wan Nor Ainon Wan Abdullah
Kita mengetahui asas perbahasan fuqaha perihal perkara-perkara yang menyebabkan batalnya puasa. Perkara-perkara baru dalam isu perubatan dirujuk kepada illah yang sudah dibentangkan bagi menentukan sama ada ia membatalkan puasa ataupun tidak. Hasilnya kaedah-kaedah rawatan moden berikut didapati tidak membatalkan puasa:
1. Menggunakan titis telinga ataupun pencuci telinga. Menggunakan ubat titis mata dan ubat titis hidung ataupun semburan hidung, sekiranya dielakkan menelan ke halkum.
2. Menggunakan ubat yang diletak di bawah lidah (sublingual) seperti tablet nitroglycerin (GTN) yang biasanya digunakan bagi merawat sakit jantung sekiranya dielakkan menelan hingga ke halkum.
3. Memasukkan semua bentuk rawatan ke dalam faraj yang melibatkan kemasukan alat atau ubat seperti pencucian atau air mandian, suppositori, vaginoscope, spekulum ataupun jari doktor yang memeriksa pesakit (digital examination). Ini juga termasuk memasukkan uteroscope ataupun intrauterine contraceptive device (IUD atau IUCD) dan selainnya ke dalam rahim.
4. Memasukkan semua bentuk tiub atau bahan ke dalam badan melalui saluran kencing sama ada lelaki ataupun wanita seperti probe, urethroscope, contrast media atau ubat bagi mencuci pundi kencing.
5. Mencabut gigi, menampal gigi, mencuci gigi atau menggosok gigi dengan siwak ataupun memberus gigi selagi mana tidak masuk ke dalam halkum (ditelan).
6. Menyuntik suntikan melalui kulit ke mana-mana lapisan anatomi bukan organ penghadaman- kecuali parenteral nutrition dan cecair tenaga yang bernutrien lain seperti glukosa atau dextrosa melalui saluran darah. Cecair-cecair ini dapat menguatkan badan melalui kajian saintifik.
7. Memberi gas oksigen, gas bius ataupun selainnya.
8. Menyapu ubat sapuan seperti krim atau minyak pada kulit walaupun terdapat bahan kimia yang menyerap ke dalam kulit seperti pelekat berubat pada kulit.
9. Memasukkan semua jenis tiub melalui salur darah untuk tujuan x-ray pada jantung ataupun mana-mana anggota badan (chateterization).
10. Memasukkan laparoscope ke dalam abdomen untuk tujuan pembedahan.
11. Menggunakan ubat kumur seperti mouth-rinsing gargle dan semburan ubat dalam mulut selagi mana tidak ditelan ke dalam tekak.
12. Memasukkan gastroscope (teropong perut) ke dalam perut dengan syarat tiada sebarang cecair atau apa-apa bahan rawatan disalurkan. Dalam hal ini, gastroscope tidak dianggap sebagai makanan walaupun sebahagian daripada alat itu mencecah perut dan usus kecil. Sebahagian daripada alat itu masih di luar badan. Namun begitu, perlu diingatkan, krim ataupun gel yang biasa digunakan semasa prosedur gastroscope boleh membatalkan puasa kerana ia boleh melekat di dalam perut ataupun usus.
13. Mengambil sampel organ ataupun tisu daripada badan untuk tujuan perawatan ataupun kajian seperti hati ataupun mana-mana anggota badan (biopsi).
14. Memasukkan apa-apa alat ataupun bahan rawatan ke dalam otak ataupun saraf tunjang.
15. Mengambil ubat secara sedutan seperti ubat asma sama ada inhaler, tubuhaler, rotahaler dan nebulizer atau selainnya.
16. Melakukan perawatan ataupun memasukkan ubat melalui anus (dubur).
17. Melakukan pembedahan yang menggunakan bius penuh (general anesthesia) yang dijalankan pada siang hari selepas pesakit mula berpuasa sejak malam sebelum pembedahan. Namun begitu, sekiranya kesan daripada bius menyebabkan pesakit tidak sedar sepanjang hari berpuasa, maka tidak sah puasanya dalam keadaan tidak sedar. Syarat sah puasa hendaklah dalam keadaan sihat dan sedar.
18. Melakukan rawatan pengganti fungsi buah pinggang sama ada peritoneal dialysis atau hemodialysis.
19. Berbekam.
20. Mengambil sampel darah untuk ujian makmal memindahkan daripada penderma darah ataupun orang yang menerima darah.
21. Memasukkan semula salur darah yang terkeluar kerana penyakit buasir (hemorrhoids/piles). Buasir ialah pembengkakan dan pengembungan salur-salur darah bahagian rektum dan anus akibat dari inflamasi pada salur darah. Salur darah yang bengkak lebih terdedah kepada kecederaan dan pendarahan yang berlaku, Penulis berpandangan tidak batal puasa kerana tidak melibatkan sebarang makanan ataupun memenuhkan perut dalam proses ini.
Para fuqaha kontemporari dalam persidangan antarabangsa memutuskan kaedah-kaedah rawatan yang disenaraikan di atas tidak membatalkan puasa.
Dalam kes mengambil nebuliser terdapat ulama yang mengatakan batal puasa kerana ia mengandungi peratusan air yang akan masuk ke perut. Namun, pendapat yang mengatakan tidak batal puasa adalah lebih tepat kerana ia dianalogikan kepada berkumur-kumur dan bersiwak. Tidak dinafikan selepas berkumur-kumur, terdapat sisa air dalam kuantiti yang kecil di dalam mulut. Perkara ini dimaafkan. Begitu juga peratusan air yang terdapat dalam kandungan ubat nebuliser adalah minimum. Apatah lagi ia disembur dalam bentuk wap yang memasuki paru-paru. Kemungkinan peratusan kecil kandungan air masuk ke dalam perut dalam rawatan ini dimaafkan sama seperti amalan bersiwak dan berkumur-kumur.
Walau bagaimanapun, dalam beberapa perkara adalah lebih baik berhati-hati dengan cara mengelakkan daripada melakukannya pada siang hari iaitu semasa sedang berpuasa. Selagi keadaan tidak mendesak melakukannya pada siang hari seperti menderma darah, maka hendaklah dilakukan pada malam hari. Dibimbangi akibat menderma darah, penderma letih dan memaksanya berbuka. Pendapat ini selaras dengan amalan para sahabat nabi yang mengelakkan berbekam pada siang hari semasa berpuasa.
No comments:
Post a Comment